Cẩm nang
HÀ THỦ Ô
- Giới thiệu chung
Hà Thủ Ô là rễ củ của cây Hà Thủ Ô đỏ – Fallopia multiflora (Thunb.) Harald., họ Rau răm (Polygonaceae). Vị thuốc này nổi tiếng từ ngàn xưa với công năng bổ huyết, ích tinh, đen tóc, mạnh gân cốt, đặc biệt được mệnh danh là “thần dược của tuổi xuân”.
Trong y học cổ truyền, Hà Thủ Ô có hai dạng: sống và chế – với tác dụng khác nhau.
- Tên gọi khác
- Dạ Giao Đằng (dạng dây leo)
- Giao Đằng
- Thủ Ô
- Thủ Ô đỏ
- Tên khoa học: Fallopia multiflora (syn. Polygonum multiflorum)
- Tên dược liệu: Radix Polygoni Multiflori
- Tính vị – Quy kinh
- Tính vị: Vị đắng, chát; tính hơi ấm
- Quy kinh: Can, Thận
- Liều dùng
- Hà Thủ Ô sống: 6–12g (có tác dụng giải độc, nhuận tràng)
- Hà Thủ Ô chế: 9–30g (chưng với nước đậu đen để tăng tác dụng bổ huyết, ích tinh)
- Dùng dưới dạng sắc, hoàn, tán
- Cách chế biến cổ truyền: Chưng với nước đậu đen 9 lần – sấy 9 lần
- Công năng – Chủ trị
📌 Hà Thủ Ô chế:
- Bổ huyết, sinh tinh: Trị hoa mắt, chóng mặt, người mệt mỏi, tinh huyết suy
- Đen tóc, làm chậm bạc tóc sớm: Dưỡng huyết, làm tóc chắc khỏe
- Bổ can thận, mạnh gân cốt: Trị đau lưng, mỏi gối, gân xương yếu
- Tăng tuổi thọ, cải thiện sinh lý: Trường hợp suy nhược sinh dục, di tinh, mộng tinh
📌 Hà Thủ Ô sống:
- Giải độc, nhuận tràng: Trị táo bón, mụn nhọt, da sần, viêm nhiễm
- Làm sạch gan, hạ men gan: Kết hợp với các thảo dược thanh nhiệt
- Một số bài thuốc tiêu biểu có Hà Thủ Ô
🔸 Thủ Ô Hoàn
- Thành phần: Hà Thủ Ô chế, Thục Địa, Kỷ Tử, Đương Quy, Nhục Thung Dung
- Công dụng: Bổ huyết, bổ thận, đen tóc, mạnh gân xương
🔸 Bài thuốc đen tóc – nhuận huyết
- Thành phần: Hà Thủ Ô chế 30g, Kỷ Tử 12g, Đỗ Trọng 12g, Ngưu Tất 10g
- Công dụng: Trị tóc bạc sớm, người suy nhược, lưng gối yếu
🔸 Bài thuốc trị táo bón mãn tính
- Thành phần: Hà Thủ Ô sống 12g, Sinh Địa 12g, Hỏa Ma Nhân 12g, Mật Ong
- Công dụng: Nhuận tràng, dưỡng huyết, cải thiện tiêu hóa
🔸 Bài thuốc bổ gan – tiêu mụn
- Thành phần: Hà Thủ Ô sống 10g, Bồ Công Anh 10g, Diệp Hạ Châu 10g, Nhân Trần 10g
- Công dụng: Giải độc gan, tiêu viêm da, hỗ trợ mát gan
🔸 Lục Vị Địa Hoàng Hoàn gia Hà Thủ Ô
- Thành phần: Lục vị cơ bản + Hà Thủ Ô chế 12g
- Công dụng: Dưỡng âm, bổ thận, ích tinh, hỗ trợ cải thiện sinh lý
- Ghi chú lâm sàng
- Người tỳ vị hư yếu, dễ tiêu chảy cần thận trọng khi dùng sống
- Không nên dùng chung Hà Thủ Ô với hành, tỏi, củ cải trắng vì kỵ nhau
- Sử dụng lâu dài có thể cải thiện sắc diện, tóc, da, tinh thần
- Hà Thủ Ô chế dùng đúng liều có thể hỗ trợ điều trị tóc bạc sớm, gan yếu, sinh lý suy
- Thơ ngắn truyền cảm về Hà Thủ Ô:
“Hà Thủ Ô – tóc đen ngời,
Bổ huyết, ích tinh, đẹp dáng người.
Chưng đậu đen, vị thuốc quý,
Sống lâu, sáng mắt, chẳng hề lười.”
